နည္းစနစ္က်က်အေတြးအေခၚ
ဧရာ၀တီႏွင့္ ေရေလွာင္တမံ
Written by ေအာင္ခ်ိန္ဘြား
ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံေတြထဲမွာ ေရအရင္းအျမစ္ အေကာင္းဆံုးႏုိင္ငံတစ္ခု ျဖစ္တယ္။အလြန္ႀကီးမားၿပီး မိုင္ေပါင္း ၁၂၄၆ ဒသမ ၂ မိုင္ရွည္တဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးဟာ ျမန္မာတစ္ျပည္တည္းပိုင္တဲ့ ရွားရွားပါးပါး အျဖစ္မ်ဳိးရွိတဲ့ ျမစ္ႀကီးေပပဲ။ ဒီလိုပါပဲ မိုင္ေပါင္း ၇၅၀ ရွည္ၿပီး ျမန္မာတစ္ျပည္ တည္းပိုင္တဲ့ ခ်င္း တြင္းျမစ္ႀကီးလည္း ရွိေသးတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိုင္ေပါင္း ၁၇၅၀ ရွည္တဲ့ သံလြင္ျမစ္ႀကီးဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အတြင္းမွာ တစ္၀က္နည္းပါးျဖတ္ စီးၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံကပဲ မုတၱမေကြ႕ထဲကို စီး၀င္တယ္။
မဲေခါင္ျမစ္ဆိုတာ မိုင္ ၂၇၀၀ ရွည္ၿပီး အာရွရဲ႕ ေျခာက္ႏုိင္ငံ ကို ျဖတ္စီးရာ မွာ ျမန္ မာႏိုင္ငံ အေရွ႕နားနယ္စပ္ကို ကပ္ၿပီး ျမန္မာ့ပိုင္နက္ထဲ ၀င္ေရာက္ျဖတ္ စီးေသး တယ္။
အဲဒီလို ၁၂ ရာသီ အၿမဲေရစီးေနတဲ့ ဧရာမျမစ္ႀကီးေတြရွိရာ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေလ၊ ေရ အရင္းအျမစ္ ေပါရမွာ ေပါ့။ ဒါထက္ ျပည္တြင္းမွာ မိုင္ ၃၀၀ နီးပါးကေန ၃၀၀ ေက်ာ္ ရွည္တဲ့ျမစ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ မူးျမစ္က ၃၀၀ နီးပါး ၂၇၀ မိုင္၊ စစ္ေတာင္းျမစ္က မိုင္ ၃၀၀၊ ျမစ္ငယ္ျမစ္က ၃၂၈ မိုင္၊ ေရႊလီျမစ္က ၃၈၀ မိုင္စတဲ့ ၁၂ ရာသီလံုး ေရစီးေ နတဲ့ ျမစ္အလတ္စားေတြ ရွိတယ္။ မိုင္ ၂၀၀ ေက်ာ္တဲ့ ျမစ္သာျမစ္၊ တနသၤာရီျမစ္၊ ကု လားတန္ျမစ္၊ မဏိပူရျမစ္ေတြလည္း ရွိတယ္။ မိုင္ ၁၅၀ ၀န္းက်င္ရွည္တဲ့ ပဲခူးျမစ္၊ ဒု႒၀တီျမစ္၊ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္၊ ပန္းေလာင္ျမစ္၊ ယူးျမစ္၊ ဥ႐ုျမစ္ေတြ ရွိတယ္။
ျမစ္အမည္မခံဘဲ ရွည္လ်ားတဲ့ ေခ်ာင္းႀကီးေတြဆိုရင္ ေယာ ေခ်ာင္းဟာ ၁၄၈ မိုင္၊ မုန္းေခ်ာင္းက ၁၉၆ ရွည္ၿပီး ယင္းေခ်ာင္း၊ ပင္းေခ်ာင္း၊ မန္းေခ်ာင္း၊ မင္းတုန္းေခ်ာင္း၊ ဘီလူးေခ်ာင္း၊ နမ္းလာ လိုင္းေခ်ာင္းေတြဟာ ျမစ္လိုပဲ ရွည္ၾကတယ္။
ျမန္မာ့ေျမပံုကို ေသခ်ာၾကည့္ရင္ ျပည္နယ္တိုင္း၊ ေဒသႀကီးတိုင္းမွာ ျမစ္ေတြ ေခ်ာင္းေတြ ကြန္ရက္လို႔ ယွက္ျဖာ မ်ားျပားလြန္းတာကို ေတြ႕ရမွာ ျဖစ္တယ္။
ဒီေတာ့ ဒီေန႔ကမၻာမွာ ေရအရင္းအျမစ္ ရွားပါးမႈနဲ႔ ႀကံဳေတြ႕ရေတာ့မယ္ ဆိုၿပီး ႏုိင္ငံ အမ်ားအျပားက ေရ အရင္းအျမစ္ဆိုင္ရာ ပညာရွင္ေတြ စိတ္ပူေနၾကရ သ လို ျမန္ မာႏုိင္ငံအတြက္ စိတ္ပူစရာ သိပ္မရွိဘူးလို႔ဆိုႏိုင္တယ္။ဒါေပ မဲ့ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည့္ပါ။
ကမၻာႀကီးက ပူေႏြးလာရင္ ေတာင္ထြတ္ေတြရွိ ေရခဲေတြ အရည္ေပ်ာ္ မယ္။ ေနာက္ ထပ္ ေရမခဲေတာ့ရင္ ႏွင္းဖံုးေတာင္ေတြ ေလ်ာ့နည္းရာက ေပ်ာက္ကြယ္သြားမယ္။ ဒီလိုျဖစ္ ရင္ ေရခဲျမစ္၊ ေရခဲေခ်ာင္း၊ ေရခဲက ေရအျဖစ္ စီးဆင္းေနလို႔ ေရအလ်င္ အဆက္မျပတ္ရရွိေနတဲ့ ျမစ္မ်ား ဆိုတာေတြ ရွိပါဦးေတာ့မလား။ ဒါဆို ေမခ၊ မလိ အစရွိတဲ့ ဧရာ၀တီျမစ္ႀကီးရဲ႕ ျမစ္မ်ားက ျမစ္ေတြေရစီး လာႏုိင္ေတာ့မလား၊ စဥ္ဆက္မျပတ္ စိမ့္ေပ်ာ္ထြက္လာေနတဲ့ ေရအလ်င္ေတြ ေလ်ာ့နည္းလာခ်ိန္၊ မိုးေတြ ျမစ္ညာမွာ ရြာသမွ်ကိုသာ အားကိုးရတဲ့အခ်ိန္ မိုးကလည္း နည္းလာတဲ့ အခ်ိန္မ်ဳိး ေရာက္လာရင္ ဧရာ၀တီ ျမစ္ႀကီး အခုလို ၁၂ ရာသီလံုးလံုး စဥ္ဆက္ မျပတ္ ေရစီးဆင္း ေနႏုိင္ဦးေတာ့မလား။ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။
ျမစ္ေတြ ေခ်ာင္းေတြ ၁၂ ရာသီ စဥ္ဆက္မျပတ္ စီးဆင္းေနတဲ့ ေရေတြ ဘယ္ေရာက္သြားသလဲ။ ျမစ္ေခ်ာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ေဘး၀ဲယာကို လွ်ံထြက္ဖိတ္စဥ္ သြားတာလည္း ရွိမယ္။ ျမစ္ေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္လံုး ေနပူ ဒဏ္ခံရလို႔ ေရေငြ႕ ပ်ံ ေလ်ာ့နည္းတာလည္း ရွိမယ္။ ျမစ္ေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ လံုး ေရေအာက္ေျမ ကစုပ္ယူ သြားလို႔ ေလ်ာ့နည္းတာလည္း ရွိမယ္။ျမစ္ေဘး၀ဲယာကလူေတြ နည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ သံုးပစ္လိုက္လို႔ ေလ်ာ့နည္းတာလည္း ရွိမယ္။ အမ်ားဆံုး ေလ်ာ့သြား တာကေတာ့ ျမ စ္ႀကီးျမစ္ငယ္က ေရေတြဟာ ပင္လယ္ထဲကို အဆက္မျပတ္ စီး၀င္ကုန္ဆုံးသြားတာ အဓိ ကပါပဲ။
ဒါေၾကာင့္ ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးေတြမွာ ျမစ္ႀကီးေတြထဲကေရေတြ ပင္လယ္ထဲအသားလြတ္ စီး၀င္ ကုန္ဆံုးသြားတာကို ထိုင္ၾကည့္ မေနၾကဘူး။ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ျမစ္ကိုတမံတုတ္ၿပီးတာ ဖို႔ၿပီး ေရေတြ ဆည္ထားၾက တယ္။ ေရေလွာင္ကန္ေတြနဲ႔ သိုေလွာင္ထားၾကတယ္။ စနစ္တက် လိုတိုး ပိုေလွ်ာ့ လုပ္ေပးေနၾကတယ္။ဒီလို ပင္လယ္ထဲစီးဆင္းသြားတဲ့ ေရေတြ အလဟႆမ ဆံုး႐ႈံးရေလေအာင္ ပိုင္ႏိုင္တတ္ကၽြမ္းတဲ့ နည္းပညာ ေတြနဲ႔ တာတမံႀကီးေတြ တည္ေဆာက္ၿပီး ေရထိန္းတံခါးေတြနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္တယ္။ ေလွာင္လို႔ရတဲ့ ေရေတြကို လယ္ေျမေပါင္းမ်ားစြာဆီ ပို႔လႊတ္ၿပီး ဆည္ေရေသာက္ လယ္ယာေတြမွာ သီးႏွံရိကၡာ ပိုတိုးေစတယ္။
ၿမိဳ႕ရြာ လူထုေတြအတြက္ ေသာက္သံုးေရေတြ အၿမဲမျပတ္ရေ အာင္ ေပးေ၀တယ္ ။ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ဓာတ္ အားေပးစက္႐ံုေတြ တည္ေဆာက္ေပးမယ္။ ေရရွည္အတြက္ ႀကီးစြာ အက်ဳိးျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမစ္ႀကီး ေတြကိုတားၿပီး တာတမံဖို႔ ဆည္ေဆာ က္တဲ့ အလုပ္ဟာ အလြန္ခက္ခဲပါတယ္။ မလုပ္တတ္ရင္ အလြန္ အႏၲရာယ္ႀကီး ပါတယ္။ တည္ေဆာက္ရမယ့္ေနရာ အေရြးမွားလို႔ကေတာ့ ျပည္သူမ်ား ဒုကၡေရာက္ေ စႏုိင္ တယ္။
ဥပမာ- ဧရာ၀တီျမစ္ရဲ႕ ေမခ-မလိခ ျမစ္ဆံုမွာ တာတမံေဆာက္ ဆယ္ဖို႔တယ္ ဆို ပါစို႔။ အဲဒီ ဆည္က အဲဒီ နားကနယ္ေျမကို ဘာေတြဘယ္ေလာက္ အက်ဳိးျပဳ လို႔လဲ။ ေရေတြေလွာင္ထားၿပီး ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား ေနထိုင္ေနတဲ့ လူဦးေရအတြက္ ေရေပးေ၀မွာလဲ။ ေရအားလွ်ပ္စစ္စက္႐ံု တည္ေဆာက္ၿပီး ဘယ္စက္မႈဇုန္၊ ဘယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္အတြက္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ အား ျဖန္႔ျဖဴးေပး မွာလဲ။ အလြန္ေ၀းလံတဲ့ဆီကို မဟာဓာတ္ အားေပးလိုင္းႀကီးေတြ သြယ္တန္းၿပီး ပို႔လႊတ္ရင္ စီးပြားေရး တြက္ေျခကိုက္လို႔လား။အဲဒီလို ျမစ္အလတ္စား မိုင္ ၂၀၀ ေက်ာ္ နဲ႔ မိုင္ ၃၀၀ ေက်ာ္ ျမစ္ႏွစ္စင္းက စီးဆင္းလာတဲ့ ေရထုအင္အားကို တားဆီးႏုိင္ေအာင္ ဘယ္ေလာက္ႀကီးက်ယ္ခိုင္မာတဲ့ တာတမံႀကီးေတြ ဘယ္ေ လာက္ အရည္အေသြး ျပည့္မီတဲ့ ဆည္ေတြ၊ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာခံေအာင္ တည္ေဆာက္ႏုိင္လို႔လဲ။ ဒီတာႀကီးက်ဳိးရင္ဘယ္လို ကာကြယ္ၿပီး ေရလႊဲ လမ္းေၾကာ င္းေတြ ဘယ္ကို ဦးတည္ေပးမွာလဲစတဲ့ အခ်က္ေတြကို ေသခ်ာတြက္ခ်က္ ဖို႔ လိုပါတယ္။
အဲဒီလို ေလ့လာမႈ၊ သုေတသနလုပ္မႈ၊ တြက္ခ်က္မႈႀကီးစြာ အပိုင္လုပ္ၿပီးမွ ဧရာ၀ တီျမစ္ႀကီးရဲ႕ ဘယ္နားမွာ တာတမံ တည္ေဆာက္ၿပီး ဘယ္လို ေရကိုသိုေလွာင္မွ ဘယ္ေဒသအတြက္ ဘယ္ေလာက္ အက်ဳိးရွိေစ မယ္ဆိုတာ အတိအက် လုပ္တတ္ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္တတ္ေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး လုပ္ကို လုပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေတြ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနၿပီ။ လုပ္ကို လုပ္ရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ အသိရွိစြာနဲ႔ သတိႀကီးစြာထားၿပီး အတတ္ပညာႀကီးစြာနဲ႔ လုပ္ႏိုင္ပါေစလို႔ ဆႏၵျပဳအပ္ပါတယ္။
မဇၥိ်မ သတင္းေဆာင္းပါး မွ
No comments:
Post a Comment